تاثیر شگفت انگیز رژیم کتوژنیک بر 11 بیماری و سلامت بدن
پیرامون رژیم غذایی کتوژنیک هیاهوی بسیاری وجود دارد. بعضی از محققان بر این باورند که این رژیم برای اکثر مردم بهترین برنامه غذایی برای در پیش گرفتن است؛ اما این در حالی است که دیگران فکر میکنند این هم یک رژیم غذایی زود گذر دیگر است. تا اندازهای میتوان گفت که هر دو گروه درست میگویند. صرفهنظر از اینکه چقدر مردم به کتو «ایمان» دارند، یک رژیم غذایی عالی برای همه و هر شرایطی وجود ندارد و رژیم غذایی کتوژنیک هم استثنایی برای این قانون نیست. هرچند، چند مطالعه وجود دارد که به صورت خاص در رابطه با کتو انجام شده و مزایای آن را ثابت میکند. در واقع، این مطالعات پی بردند که این رژیم بیشتر از هر رژیم غذایی دیگر میتواند به افراد مبتلا به بیماریهای زیر کمک کند:
- صرع
- دیابت نوع 2
- دیابت نوع 1
- فشار خون بالا
- بیماری آلزایمر
- بیماری پارکینسون
- التهاب مزمن
- سطح بالای قند خون
- چاقی مفرط
- بیماری قلبی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- بیماری کبد چرب
- سرطان
- میگرن
حتی اگر شما در خطر ابتلا به هیچ کدام از این بیماریها نیستید، باز هم رژیم غذایی کتوژنیک میتواند برای شما مفید باشد. برخی از رایجترین مزایایی که اکثر مردم آنها را تجربه کردند عبارتند از:
- عملکرد بهتر مغز
- کاهش التهاب
- افزایش انرژی
همانطور که میبینید، رژیم کتوژنیک مزایای بسیار متنوعی دارد، اما آیا از سایر رژیمهای غذایی بهتر است؟
معمای کالری در رژیم کتو
بسیاری از محققان استدلال میکنند که کتوزیس (سوزاندن کتونها برای تامین انرژی) و محدود کردن کربوهیدرات نقش کوچکی در مزایای رژیم غذایی کتوژنیک دارد. استدلال آنها این است که افراد در رژیم غذایی کتوژنیک تمایل به مصرف کالری کمتری دارند و همین دلیل اصلی مزایای این رژیم غذایی است.
درست است که افراد دنبال کننده رژیم غذایی کتوژنیک به دلیل سیر کننده بودن رژیم غذایی حاوی پروتئین متوسط با چربی بالا تمایل کمتری به غذا خوردن دارند، همچنین درست است که مصرف کالری کمتر منجر به بهبود سلامت بدن و کاهش وزن میشود، اما نکتهای وجود دارد که بیشتر محققان در نظر نگرفتند. رژیم غذایی کتوژنیک مکانیسمهای مهم بیشتری را در بدن و سلولها به وجود میآورد که در دیگر رژیمهای غذایی دیده نمیشود. این مکانیسمهای خاص آن دسته از مزایای رژیم غذایی کتوژنیک را توضیح میدهد که تنها مصرف کالری کم قادر به توجیه آن نیست.
بدن چگونه با رژیم غذایی کتوژنیک سازگار میشود (دلیل اصلی بسیاری از مزایای این رژیم)
از نقطه نظر سلولی
کربوهیدرات منبع انرژی ترجیحی برای بدن است. هنگام محدود شدن مصرف آن، بدن به گونهای واکنش نشان میدهد که گویی شما روزه هستید. این امر بدن را برای پیدا کردن راهی جدید جهت تامین انرژی سلولها تحریک میکند. یکی از این راههای تامین انرژی کتوژنزیس است و نتیجه کتوژنزیس جایگزین دیگری به نام کتون به عنوان منبع سوخت است.
این کتونها میتوانند در بیشتر سلولهای بدن شما (به جز کبد و گلبولهای قرمز خون) برای انرژی مورد استفاده قرار بگیرند. با این حال، قند و کتون از روشهای مختلف بر بدن تاثیر میگذارند. به عنوان مثال، سوختن شکر برای انرژی باعث ایجاد گونههای اکسیژن واکنش پذیر میشود. این گونههای اکسیژن واکنش پذیر هنگام انباشته شدن باعث آسیب، التهاب و مرگ سلولی میشوند. به همین دلیل است که مصرف بیش از حد قند باعث اختلال در عملکرد مغز و ایجاد پلاک در آن میشود.
از طرف دیگر، کتونها منبع کارآمدتری برای انرژی فراهم کرده و به محافظت از سلولهای نورون مغز کمک میکنند. این امر تا حدی به این دلیل است که سوختن کتون به عنوان انرژی باعث کاهش تولید گونههای اکسیژن واکنش پذیر شده و عملکرد و تولید میتوکندری مغز را افزایش میدهد. محدودیت کربوهیدرات نیز کمک به سلولهای سالمی است که در تلاش برای زنده ماندن هستند. بدون دسترسی به کربوهیدرات، یک فرآیند سلولی به نام اتوفاژی (خودخواری) فعال میشود. این فرآیند بسیاری از عوامل بهبود دهنده سلامت و انعطاف پذیری سلول را تنظیم میکند، مانند پاک کردن سلولها از آسیب و فرآیندهای ضدالتهابی.
ترکیبی از اتوفاژی و سوختن کتون برای کمک به افراد مبتلا به سرطان و اختلالات مغزی مانند صرع، میگرن و آلزایمر ضروری است.
از نقطه نظر بدن
حالا بیایید کمی دید خود را گسترش داده و ببینیم که رژیم غذایی کتوژنیک چگونه بدن را تغییر میدهد. همه آنها با تغییر در سطح انسولین شروع میشوند. با محدود کردن کربوهیدرات، بزرگترین محرک انسولین را از رژیم غذایی حذف میکنیم. این امر سطح انسولین را کاهش داده، چربی سوزی را افزایش داده و التهاب را نیز کاهش میدهد. ترکیب این سه فاکتور، یعنی مقاومت انسولین، التهاب و تجمع چربی، محرکهای اولیه بسیاری از بیماریهای مزمن را هدف قرار میدهد.
مکانیسم موجود در رژیم غذایی کتوژنیک
در سطح مکانیسم، در اینجا به این دلیل میپردازیم که چرا رژیم غذایی کتوژنیک میتواند مزایایی فراتر از محدودیت کالری همراه داشته باشند:
در سطح سلولی:
- کتونها نسبت به شکر با بازدهی بیشتری میسوزند.
- محدودیت کربوهیدرات باعث اتوفاژی و فرآیندهای ضدالتهابی میشود.
- سوختن کتون برای انرژی باعث ایجاد گونههای کمتری از اکسیژن واکنش پذیر میشود.
- استفاده از کتون عملکرد و تولید میتوکندری را افزایش میدهد.
در سطح بدن:
- سطح انسولین کاهش مییابد زیرا کربوهیدرات خوراکی باعث ترشح آن نمیشود.
- چربی سوزی افزایش مییابد زیرا بدن نیاز به استفاده از منابع انرژی جایگزین دارد.
- التهاب کاهش مییابد زیرا سطح چربی التهابی کاهش مییابد و گونههای کمتری از اکسیژن واکنش پذیر تشکیل میشوند.
ترکیبی از اثرات سلولی و جسمی رژیم غذایی کتوژنیک زمینهای را برای این سوال فراهم میسازد که چرا این رژیم ممکن است در درمان شرایطی که قبلاً ذکر کردیم، مفید باشد. با این حال، چیزهایی که گفته شد فقط از منظر بیوشیمی است. آیا از نظر علمی رژیم غذایی کتوژنیک برای کمک به افراد مبتلا به آن شرایط اثبات شده است؟
درمان صرع – ریشههای رژیم غذایی کتوژنیک
سفر ما از تحقیق در مورد رژیم کتوژنیک در سال 1924 با دکتر راسل وایلدر آغاز میشود. در کلینیک معتبر مایو، دکتر وایلدر یک رژیم غذایی با محدودیت کربوهیدرات را برای درمان صرع در کودکان طراحی کرد و تحقیقات در آن زمان نشان داد که این رژیم غذایی بسیار موثر بوده است.
اولین تحقیق باکیفیت در مورد صرع و رژیم غذایی کتوژنیک تا همین اواخر، یعنی سال 1998، منتشر نشده بود. در این تحقیق، محققان 150 کودک را مورد بررسی قرار دادند که همه آنها برخلاف مصرف داروهای کاهش دهنده تشنج، نزدیک به دو بار در هفته تشنج را تجربه میکردند. به کودکان برای یک دوره آزمایشی یک ساله رژیم غذایی کتوژنیک داده شد.
بعد از سه ماه، تقریبا 34 درصد از کودکان یا نزدیک به یک سوم آنها، 90 درصد کاهش را در تشنجهای خود تجربه کردند. بعد از شش ماه، 71 درصد از کودکان دنبال کردن رژیم غذایی کتوژنیک را ادامه داده و تقریباً 32 درصد آنها کاهش 90 درصدی را در تشنجهایشان تجربه کردند. بعد از گذشت یک سال کامل، 55 درصد از آنها دنبال کردن این رژیم را ادامه داده و حداقل کاهشی 90 درصدی را در تشنجهایشان تجربه کردند.
بنابراین، محققان اظهار داشتند که رژیم غذایی کتوژنیک «موثرتر از بسیاری از داروهای ضد تشنج جدید است و در صورت موثر بودن توسط کودکان و خانوادهها به خوبی دنبال میشود.» این رژیم غذایی نه تنها مفید بود، بلکه از برخی داروهای رایج استفاده شده نیز مفیدتر بود.
اخیراً، یک متاآنالیز در ژورنال نورولوژی منتشر شده است که تاثیر رژیم کتوژنیک را در درمان صرع ارزیابی میکند. این متاآنالیز شامل 19 مطالعه با 1084 بیمار بود. محققان پس از تجزیه و تحلیل دادهها، خاطر نشان کردند، بیمارانی که رژیم غذایی خود را نگه داشته بودند، 2.25 برابر بیشتر از دیگران احتمال موفقیت در درمان (حداقل 50 درصد کاهش تشنج) داشتند.
نتیجه: با یا بدون کمک دارو، رژیم غذایی کتوژنیک در کاهش تشنج موثر است.
توصیه: اگر روشهای درمانی معمول به شما یا فرزندتان در کاهش دفعات تشنج کمک نمیکند، استفاده از یک رژیم کتوژنیک را حتماً در نظر داشته باشید. همچنین فراموش نکنید که در مورد یک برنامه غذایی مناسب با پزشک خود و یک متخصص تغذیه معتبر صحبت کرده و تاثیر آن را ارزیابی کنید. میتوانید از این وبسایت برای دستیابی به اطلاعات مهم در مورد سبک زندگی و رژیم غذایی کتوژنیک استفاده کنید که به شما در دنبال کردن این رژیم غذایی کمک میکند.
رژیم غذایی کتوژنیک در درمان دیابت نوع 2
مقاومت به انسولین یک مشکل رایج است که اگر به درستی کنترل نشود، میتواند منجر به پیش دیابت و در نهایت دیابت نوع 2 شود. خوشبختانه، تحقیقات فراوان نشان میدهد که اصلاح رژیم غذایی شما با استفاده از رژیم کم کربوهیدرات یا کتوژنیک میتواند به افراد کمک کند تا انسولین خود را به سطح سالم رسانده و مقاومت به انسولین را نیز درمان کنند.
در واقع، بعد از تجزیه و تحلیل کردن دادههای 10 آزمایش تصادفی در رابطه با دنبال کردن رژیم غذایی برای درمان دیابت، محققان دریافتند که رژیم غذایی کم کربوهیدرات نسبت به رژیمهای پرکربوهیدرات تاثیر بیشتری در کنترل قند خون در بیماران دیابتی نوع 2 دارد.
آنها حتی رابطه مشخصی بین محدودیت کربوهیدرات و کاهش قند خون پیدا کردند. مصرف کمتر کربوهیدرات به معنای سطح قند خون بهتر است.
این مسئله به همان سادگی است که دیدید، افراد مبتلا به شرایط پیش دیابت یا دیابت نوع 2 را برای افزایش سلامتی، پایین آوردن سطح قند خون و افزایش سطح انسولین ترغیب به دنبال کردن رژیم غذایی کتوژنیک کم کربوهیدرات کنید. حتی مطالعاتی که افراد سالم را هنگام دنبال کردن رژیم غذایی کتوژنیک بررسی میکردند، بهبودهای یکسانی را در آنها نشان دادند.
نتیجه: رژیم غذایی کتوژنیک تاثیر بسیار زیادی در درمان دیابت نوع 2 دارد.
توصیه: اگر شما مشکل دیابت نوع 2 یا هر مشکل دیگری با سطح قند خون خود دارید، دنبال کردن رژیم غذایی کتوژنیک را جهت گرفتن بهترین نتیجهها در نظر داشته باشید.
کنترل کردن دیابت نوع 1 با رژیم غذایی کتوژنیک
دیابت نوع 1 همان مشکلات کنترل سطح قند خون دیابت نوع 2 را اما به روشی کاملاً متفاوت ایجاد میکند. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 نمیتوانند انسولین کافی یا به طور کلی انسولین تولید کنند و نیاز به انسولین از طریق برونزایی دارد. علاوه بر این، حتی بهترین رژیم غذایی که میتواند دیابت نوع 2 را درمان کند، قادر به درمان این بیماری نخواهد بود.
هر چند ممکن است رژیمی بینقص برای کمک به کنترل دیابت نوع 1 وجود داشته باشد.
یک گزارش موردی از یک مرد 19 ساله مبتلا به دیابت نوع 1 نشان داد که یک رژیم کتوژنیک پارینه سنگی (پالئو) ممکن است توانایی «متوقف کردن یا معکوس کردن فرآیندهای خود ایمن تخریب کننده در عملکرد سلولهای بتا پانکراس را در دیابت نوع 1 داشته باشد.» به عبارت دیگر، یک رژیم غذایی کتوژنیک متشکل از غذاهای کامل کم کربوهیدرات، ممکن است بتوانند دیابت نوع 1 را درمان کند!
اگرچه میتوان گفت که یک رژیم کتوژنیک دیرینه سنگی میتواند دیابت نوع 1 را درمان کند اما یک ارزیابی مهم که اخیراً در سوابق مطالعات انجام شده نشان میدهد که رژیم کتوژنیک، بهترین رژیم مستند برای کنترل دیابت نوع 1 است.
این گروه تشکیل شده از 26 محقق برجسته اظهار داشت «... شواهدی وجود دارد که از رژیمهای کم کربوهیدرات به عنوان اولین روش برای درمان دیابت نوع 2 و به عنوان موثرترین رژیم غذایی در داروشناسی دیابت نوع 1 است.»
نتیجه: یک رژیم غذایی کتوژنیک مبتنی بر مواد غذایی کامل بهترین رژیم برای کنترل دیابت نوع 1 است و حتی ممکن است به درمان آن نیز کمک کند.
توصیه: اگر به دیابت نوع 1 مبتلا هستید، یک رژیم کتوژنیک مبتنی بر غذاهای کامل ممکن است بهترین رژیم غذایی برای شما باشد. با این حال، اطمینان حاصل کنید که قبل از انجام این تغییرات با دکتر خود در مورد تنظیم برنامه درمانی خود مشورت کنید.
بهبود فشار خون با رژیم کتوژنیک
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، تخمین زده می شود که فشار خون بالا علت 12.8 درصد از کل مرگ و میرها باشد. خوشبختانه، طبق مطالعهای که در سال 2007 انجام شد، رژیم کتوژنیک ممکن است راهحل آن باشد.
در این مطالعه، محققان تاثیر رژیم غذایی کم کربوهیدرات و سه رژیم غذایی دیگر را بر فشار خون و سایر فاکتورهای تناسب قلب و عروق در زنان مقایسه کردند. بعد از 12 ماه آزمایش، همه افرادی که رژیم غذایی خود را با موفقیت به پایان رساندند، کاهش قابل توجهی در توده بدن، تری گلیسیریدها و کلسترول LDL را تجربه کردند. کسانی که در گروه رژیم غذایی کم کربوهیدرات بودند، بهترین نتایج را دریافت کردند.
این شرکت کنندگان فشار خون سیستولیک (عدد اول) خود را به طور متوسط 7.6 میلیمتر جیوه کاهش دادند یعنی دو برابر بیشتر از هر گروه دیگر. فشار خون دیاستولیک (عدد دوم) آنها نیز با کاهش 2.93 درصدی از 75 میلیمتر جیوه به 72.8 میلیمتر جیوه رسید.
این یافتهها در مطالعه جالب دیگری نیز تایید شد. محققان اثرات رژیم غذایی کم کربوهیدرات را با اثرات ترکیبی رژیم غذایی کم چربی و اورلیستات (داروی کاهش دهنده فشار خون و لاغری) بر فشار خون مقایسه کردند. محققان اظهار داشتند که مداخله رژیم غذایی کم کربوهیدرات «برای کاهش فشار خون موثرتر بوده است.»
آیا این بدان معنی است که شما باید داروی فشار خون خود را دور بریزید و در رژیم غذایی کتوژنیک شیرجه بزنید؟ هنوز نه، ابتدا باید با متخصص تغذیه یا پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا کاهش برخی از کربوهیدراتها استراتژی مناسبی برای شماست یا خیر.
نتیجه: رژیم غذایی کم کربوهیدرات نسبت به رژیم دارای چربی کم یا متوسط در کاهش فشار خون موثرتر است. محدود کردن کربوهیدرات حتی نتایج بهتری نسبت به ترکیب رژیم کم چرب و داروی کاهش وزن و فشار خون به همراه داشته است.
توصیه: اگر شما علاقهمند به کم کردن فشار خون خود هستید، یک رژیم غذایی با 50 گرم کربوهیدرات در روز یا کمتر میتواند روش موثری باشد. با پزشک یا متخصص تغذیه خود صحبت کنید تا ببینید که بر اساس سوابق پزشکیتان آیا چنین انتخابی برای شما مناسب است یا خیر.
قدرت بهبود بیماری آلزایمر از طریق رژیم کتو
پیشتر، در ابتدای این مقاله به صورت مختصر توصیح دادیم که چگونه مصرف شکر میتواند روی عملکرد مغز شما تاثیر گذاشته و باعث تجمع پلاک در آن شود. بسیاری از مطالعات انجام شده روی مبتلایان به بیماری آلزایمر با بیوشیمی نیز موافق هستند. در واقع، یک گروه از محققان سوابق تحقیقات انجام شده را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که «دریافت کربوهیدرات زیاد عملکرد شناختی و رفتاری بیماران مبتلا به آلزایمر را بدتر میکند.»
این بدان معنی است که مصرف بیشتر کربوهیدرات باعث مشکلات بیشتر در مغز میشود. آیا مخالف این قضیه (یعنی مصرف کربوهیدرات کمتر) باعث بهبود عملکرد مغز میشود؟ مطالعات اخیراً انجام شده در رژیم غذایی کتوژنیک مستنداتی را فراهم کرده که ممکن است قادر به درمان بیماری آلزایمر باشد. آزمایشهای انجام شده بر روی مکمل کتون به طور خاص نشان داد که کتون، پلي هيدروکسي بوتيرات، عملکرد حافظه بیماران آلزایمری را بهبود میبخشد.
دانشمندان با دادن روغن MCT (چربی موجود در روغن نارگیل که معمولاً در کبد به کتون تبدیل میشود) به بیماران آلزایمری و آزمایش حافظه آنها، این یافته را تأیید کردند. آنها دریافتند که حافظه بیماران مبتلا به آلزایمر بیشتر شده بود که مستقیماً با کتون سطح خون ارتباط دارد.
سایر مزایایی که کتون برای سلامت مغز دارد:
- مانع از دست دادن نورون میشوند.
- عملکرد نورون را حفظ میکنند.
- از سلولهای مغز در برابر آسیبهای مختلف محافظت میکنند.
نتیجه: ترکیب محدود کردن کربوهیدرات با کتون عملکرد مغز را بهبود بخشیده و ممکن است که به جلوگیری و درمان بیماری آلزایمر کمک کند. برعکس، یک رژیم غذایی پرکربوهیدرات برای سلامتی مغز مضر است.
توصیه: برای بهبود عملکرد مغز و جلوگیری از (یا کاهش شدت) بیماری آلزایمر، اضافه کردن روغن MCT به رژیم غذایی و محدود کردن کربوهیدرات را امتحان کنید.
کاهش علائم بیماری پارکینسون با رژیم غذایی کتوژنیک
در یک تحقیق بالینی اخیراً منتشر شده، تاثیر رژیم غذایی کتوژنیک بر علائم بیماری پارکینسون مورد آزمایش قرار گرفت. در این تحقیق، بیماران مبتلا به پارکینسون پس از یک رژیم 28 روزه کتوژنیک، میانگین 43 درصد کاهش در نمره مقیاس رتبهبندی بیماری پارکینسون را تجربه کردند.
همه بیماران شرکت کننده، بهبود متوسط تا خیلی خوب علائم خود را گزارش کردند. محققان فرض میکنند که این نتایج تا حدی به دلیل افزایش مصرف اسیدهای چرب ضروری است که در رژیمهای کتوژنیک به صورت مشترک یافت میشود.
نتیجه: رژیم غذایی کتوژنیک میتواند کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پارکینسون را افزایش داده و علائم آنها را کاهش دهد.
توصیه: اگر شما مبتلا به بیماری پارکینسون یا شاهد پیشرفت آن هستید، در ارتباط با دنبال کردن رژیم غذایی کتوژنیک با پزشک خود مشورت کنید.
با رژیم غذایی کتوژنیک سطح کلسترول خون را بهبود بخشیده و بیماریهای قلبی را درمان کنید
گرچه رژیم کتوژنیک تمایل زیادی به چربی اشباع شده (که معمولاً باعث افزایش کلسترول میشود) دارد اما مشخص شده است که این ماده باعث بهبود سطح کلسترول خون شده و خطر بیماریهای قلبی را کاهش میدهد.
در متاآنالیزی که اخیراً در مجله تغذیه بریتانیا منتشر شده است، محققان تاثیرات رژیم کتوژنیک بسیار کم کربوهیدرات (VLCKD) را در معیارهای اصلی سلامت قلب و عروق از جمله فشار خون بررسی کردند. محققان یک رژیم غذایی کتوژنیک بسیار کم کربوهیدرات را به عنوان رژیمی تعریف کردند که حاوی کمتر از 50 گرم کربوهیدرات در یک روز است.
بعد از ارزیابی 12 مطالعه انجام شده که شامل 1257 بیمار میشد، پی بردند که رژیم غذایی کتوژنیک بسیار کم کربوهیدرات با افزایش دو برابر میانگین کلسترول HDL در دنبال کنندگان رژیم غذایی کم کربوهیدرات، کلسترول HDL را افزایش میدهد. در نتیجه، محققان نتیجه گرفتند که رژیمهای غذایی محدود کننده کربوهیدرات فواید قلبی عروقی به همراه دارند، زیرا باعث بهبود سطح HDL در بدن میشوند.
هر چند، یکی از مهمترین عوامل خطر ابتلا به بیماری قلبی، کلسترول بد LDL است. چگونه رژیم غذایی کتوژنیک بر میزان این کلسترول تاثیر میگذارد؟
در تحقیق انجام شده در سال 2006، محققان تاثیر محدود کردن کربوهیدرات را بر کلسترول بد LDL در یک گروه متشکل از 29 مرد برای 12 هفته مداخله کاهش وزن ارزیابی کردند. سطح کلسترول LDL آنها بهبود یافته و منجر به این نتیجهگیری میشود که:
کاهش وزن پدیدار شده با محدود کردن کربوهیدرات، به صورت مطلوبی ترشح و پردازش لیپو پروتئینهای پلاسما را در ذرات VLDL ،LDL و HDL تغییر میدهد که با کاهش خطر تصلب شرایین و بیماری عروق کرونر قلب مرتبط هستند.
در تحقیق دیگری که روی خانمها انجام شد، محققان تایید کردند که رژیم غذایی کتوژنیک منجر به تغییرات مطلوبی در ذرات LDL سازگار با کاهش خطر بیماری قلبی عروقی میشود. با این حال، کل کلسترول LDL تغییری نکرد. به همین دلیل آزمایش سطح ذرات مختلف LDL مهم است. مشاهده میزان LDL، به خصوص در رژیم کتوژنیک، ممکن است گمراه کننده باشد.
نتیجه: رژیم غذایی کم کربوهیدرات میتواند به بهینه سازی سطح کلسترول و کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی کمک کنند.
توصیه: اگر مقادیر زیادی از ذرات LDL و ذرات VLDL دارید، دنبال کردن یک رژیم غذایی با محدودیت کربوهیدرات را در نظر بگیرید. برای بهینه سازی سطح کلسترول LDL، دنبال کردن یک رژیم غذایی حاوی چربیهای اشباع نشده و سبزیجات کم کربوهیدرات را در نظر داشته باشید. برخی از نمونههای مواد غذایی سازگار با کتو که سرشار از چربیهای اشباع نشده هستند، عبارتند از روغن زیتون، آووکادو و آجیل ماکادامیا.
درمانی بالقوه برای سندروم تخمدان پلیکیستیک و ناباروری
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) حدود 70 درصد از مشکلات ناباروری در زنان را بر عهده دارد.
علت اصلی این بیماری افزایش سطح انسولین است. وقتی سطح انسولین زیاد باشد، باعث میشود که تخمدانها آندروژن بیشتری تولید کنند (مانند تستوسترون) و تولید گلوبولین متصل به هورمون جنسی را کاهش میدهد، گلیکو، پروتئینی است که از ورود آزاد تستوسترون به سلول جلوگیری میکند.
با تولید آندروژن بیشتر و گلوبولین کمتر متصل به هورمونهای جنسی، تستوسترون آزاد میتواند آزادانه از طریق خون شناور شده و با سلولها ارتباط برقرار کند. بسته به اینکه چه سلولهایی روی آن تأثیر میگذارد، میتواند منجر به رشد مو در قفسه سینه و صورت، تغییرات خلقی، خستگی، میل جنسی کم، آکنه، ناباروری و سایر علائم PCOS شود.
در حالی که سطح هورمون آندروژن به افزایش یافتن ادامه میدهد، آنها فعالیت آلفا-5 ردوکتاز را تحریک میکنند، آنزیمی که تستوسترون را به یک متابولیت قویتر به نام دی هیدروتستوسترون تبدیل میکند. این علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک را حتی بدتر میکند.
مطالعه بر نحوه تاثیر گذاشتن رژیم غذایی بر سندرم تخمدان پلی کیستیک بسیار اندک است اما مطالعهای جالب در مورد رژیم غذایی کتوژنیک و سندرم تخمدان پلی کیستیک در زنان وجود دارد. در این مطالعه، پنج خانم با اضافه وزن رژیم کتو را (20 گرم کربوهیدرات یا کمتر در یک روز) به مدت 24 هفته دنبال کردند. نتیجه آن شوکه کننده بود: میانگین کاهش 12 درصدی وزن، کاهش 22 درصدی تستوسترون آزاد و کاهش 54 درصدی سطح انسولین ناشتا. شگفتانگیزتر از همه اینکه دو نفر از خانمهای شرکت کننده برخلاف داشتن مشکلات ناباروری در گذشته باردار شدند.
اگرچه این یک مطالعه انجام شده کوچک است اما نتایج آن به وضوح با این مسئله پشتیبانی میشود که رژیم کتوژنیک در بسیاری از مطالعات دیگر برای کمک به مقاومت در برابر انسولین و کاهش سطح انسولین، یعنی دو علت اصلی PCOS، استفاده شده است.
نتیجه: رژیم غذایی کتوژنیک میتواند به بهبود ناباروری و درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک کند.
توصیه: اگر مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هستید، پس ممکن است محدود کردن مصرف کربوهیدرات برای شما تاثیرگذار باشد. هرچند، یک نکته مهم برای زنان دنبال کننده رژیم کتوژنیک وجود دارد. این رژیم غذایی ممکن است سطح کورتیزول را افزایش دهد که منجر به افزایش مقاومت به انسولین میشود. برای برخی از خانمها، ممکن است بهترین کار کاهش میزان کربوهیدرات به آرامی باشد.
درمان بیماری کبد چرب غیرالکلی با رژیم غذایی کتوژنیک
بیماری کبد چرب غیرالکلی با دیابت نوع 2، چاقی، بیماری قلبی و چربی خون همراه است و احتمالاً پیشرفت نخواهد کرد مگر اینکه فرد مبتلا یک یا چند مورد از بیماریهای موارد بالا را نیز داشته باشد.
تا به این جای کار پی بردیم که چگونه رژیم غذایی کتوژنیک به دیابت، بیماریهای قلبی و چربی خون کمک میکند، آیا این مسئله به معنی توانایی این رژیم برای کمک کردن به بیماری کبد چرب غیرالکلی نیز هست؟
یک مطالعه آزمایشی اخیراً انجام شده، پنج بیمار را تحت رژیم غذایی کتوژنیک قرار داده بود (کمتر از 20 گرم کربوهیدرات در روز). در آخر دوره شش ماهه، میانگین کاهش وزن آنها حدود 13 کیلوگرم ثبت شد (اما این شگفت انگیزترین نتیجه به دست آمده نبود). همه بیمارها بیوپسی کبد انجام دادند و نتایج چهار نفر از 5 بیمار کاهش چربی کبد، التهاب و فیبروز را نشان داد. با این حال، این یک مطالعه آزمایشی کوچک است که از مکملها نیز استفاده کرده است، بنابراین نتایج آن قطعی نیست. پس بقیه تحقیقات چه میگویند؟
در یک مطالعه متاآنالیز و بررسی سیستماتیک انجام شده در سال 2016، محققان دریافتند که رژیم غذایی کم کربوهیدرات باعث کاهش قابل توجه چربی در کبد میشود اما در آزمایشات عملکرد کبد بهبود قابل توجهی نداشته است. هنگامی که ما به مطالعات متاآنالیز دقت میکنیم، آنها هیچ تأثیری بر میزان آنزیم کبد پیدا نکردند. به عبارت دیگر، عملکرد کبد برخی از افراد در رژیم غذایی کم کربوهیدرات، ثابت باقیمانده در حالی که دیگران به طور قابل توجهی بهبود یافتند. دلیل این تفاوت چیست؟ حدس من این است که اگر افراد مجبور به خوردن غذاهای فیبری بیشتر (مانند سبزیجات کم کربوهیدرات) میشدند، احتمالاً نتایج آنها مانند آن مطالعه آزمایشی کوچک میشد.
نتیجه: مواد غذایی کامل بر اساس رژیم کتوژنیک میتواند بهترین رژیم غذایی برای درمان بیماری کبد چرب باشد.
توصیه: اگر شما مبتلا به بیماری کبد چرب شدید پس محدود کردن کربوهیدرات و خوردن سبزیجات کم کربوهیدرات مانند اسفناج، کلم برگ و بروکلی را با هر وعده غذایی شروع کنید.
رژیم غذایی کتوژنیک به بیماریهای سرطانی کمک میکند
اخیراً، در رابطه با پتانسیل ورود رژیم غذایی کتوژنیک به درمان سرطان بسیار صحبت شده است اما سوابق موجود در این مورد چه چیزی برای گفتن دارند؟
در یک متاآنالیز اخیراً انجام شده، سوابق مطالعه روی 32 بیمار گلیومایی (افرادی که تومور در مغز یا نخاع خود داشتند) مورد بررسی قرار گرفت که از رژیم کتوژنیک به عنوان درمان جایگزین یا مکمل استفاده میکردند. محققان متذکر شدند که برخی از بیماران در مقایسه با سایر بیماران نسبت به رژیم کتوژنیک واکنش بیشتری از خود نشان میدهند.
بهترین پاسخ در یک دختر 3 ساله دیده شد که پس از پنج سال درمان با رژیم کتوژنیک بهبود کامل پیدا کرد. دو بیمار دیگر نیز پس از رژیم غذایی بهبودی کامل را تجربه کردند، این در حالی است که در فردی دیگر پس از قطع رژیم، پیشرفت سرطان مشاهده شد.
این نتایج شگفت انگیز هستند اما نباید فراموش کنیم که این نتایج در نتیجه ترکیبی از رژیم غذایی کتوژنیک و درمان رایج و معمول است و نه رژیم کتوژنیک به تنهایی. البته مشهود است که رژیم غذایی کتوژنیک یکی از بهترین رژیمهای غذایی برای بیماران سرطانی است. طبق گفته هایدی اچ فایفر، متخصص تغذیه در یک مرکز رژیم درمانی، رژیم غذایی کتوژنیک ممکن است به دو دلیل زیر موثر باشد.
اول، رژیم کتوژنیک سلولهای سرطانی را از منبع اصلی انرژی خود، یعنی گلوکز، محروم میکند. در حالی که بسیاری از سلولهای سرطانی گرسنه هستند، بدن از کتونها استفاده میکند و سلولهای سرطانی نمیتوانند از آنها به عنوان انرژی استفاده کنند.
دوم، رژیم کتوژنیک انسولین را مانند فاکتور رشد (IGF-1) سرکوب میکند. این مولکول با تشکیل و پیشرفت سلولهای سرطانی مرتبط است. هنگامی که کربوهیدرات بیشتری میخوریم، سطح IGF-1 افزایش مییابد. از آنجایی که رژیم کتوژنیک حاوی کربوهیدرات بسیار کمی است، دانشمندان گمان میکنند که این امر تولید IGF-1 را سرکوب کرده و باعث آهسته شدن تشکیل سلولهای سرطانی میشود.
نتیجه: رژیم غذایی کتوژنیک یکی از بهترین درمانهای تکمیلی برای اشخاص مبتلا به سرطان است.
توصیه: از پزشک خود در مورد وارد کردن رژیم غذایی کتوژنیک به برنامه درمان بیماری سرطان خود سوال کنید.
جلوگیری و کاهش شدت میگرن
اولین مطالعه انجام شده روی رژیم غذایی کتوژنیک و چگونه تاثیرگذاری آن روی میگرن چند سال بعد از اولین استفاده آن برای درمان صرع در سال 1928 منتشر شد. این مطالعه روی 28 بیمار انجام شد و تنها 9 نفر از آنها «مقداری بهبودی» از خود نشان دادند، این در حالی است که اکثر آنها قبول کردند که به صورت جدی این رژیم را دنبال نکردند.
در مرور مطالعه انجام شده روی رژیم غذایی کتوژنیک و میگرن (بیش از هفتاد سال بعد)، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که رژیم کتو «باعث بهبود سر دردها و کاهش مصرف دارو برای میگرن شده است، این در حالی است که SD (رژیم کم کالری استاندارد) در مدت زمانی کوتاه روی میگرن هیچ تاثیرگذاری نداشته است.»
محققان فرض را بر این گذاشتند که تاثیرات مثبتی که رژیم غذایی کتوژنیک روی میگرن دارد، به این دلیل است که کتون از التهاب عصبی جلوگیری کرده و متابولیسم میتوکندری مغز را تقویت میکند. کتون با جلوگیری از غلظت بالای گلوتامات (که معمولاً در بیماران میگرنی و صرعی دیده میشود) و کاهش استرس اکسیداتیو این کار را انجام میدهد.
نتیجه: رژیم غذایی کتوژنیک و کتونها درمانی تاثیرگذار برای میگرن هستند.
توصیه: اگر شما از میگرن یا سر دردهای عود کننده رنج میبرید، امتحان کردن رژیم غذایی کتوژنیک را برای وارد شدن به فاز کتوزیس یا دریافت کتونهای مکمل را از روغن MCT در نظر داشته باشید. ترکیب کردن روغن MCT با رژیم غذایی کتوژنیک احتمالاً بهترین نتیجه را به شما خواهد داد.
چگونه رژیم غذایی کتوژنیک برای همه ما مفید است؟
ما بیشتر مقاله را به این بحث اختصاص دادیم که چگونه رژیم غذایی کتوژنیک به افراد دارای شرایط خاص کمک میکند اما برخی از مزایای این رژیم را همه افراد میتوانند تجربه کنند. به علاوه، دنبال کردن رژیم غذایی کتوژنیک میتوانند برای همه اعضای خانواده سرگرم کننده باشد. در ادامه، مزایای اصلی رژیم غذایی کتوژنیک را خواهید دید.
1. بهبود عملکرد مغز
با دنبال کردن رژیم کتو، سلولهای مغز کارآمدتر شده، التهاب مغز کاهش یافته و فاکتورهای نوروتروفیک سلامتی فعال میشوند. این امر در نتیجه ترکیب محدود کردن کربوهیدرات و استفاده از کتون پدیدار میشود.
به ویژه کتونها به مغز فرصت میدهند تا انتقال دهندههای عصبی به نام گلوتامات و GABA (اسید گاما-آمینوبوتیریک) را متعادل کند. گلوتامات، انتقال دهنده اولیه عصبی برای تحریک کردن (باعث تحریک) در بدن و GABA انتقال دهنده اصلی عصبی برای مهار کردن (تحریک را کاهش می دهد) در بدن است.
مه مغزی و عدم تمرکز میتواند به دلیل وجود مقدار زیادی گلوتامات و GABA بسیار کم باشد. این اتفاق هنگامی رخ میدهد که مغز شما مجبور به استفاد از گلوتامات و اسید گلوتامیک به عنوان انرژی باشد و مقدار کمی از آن برای پردازش به GABA باقی میماند. با دادن یک منبع انرژی دیگر به مغز هنگام تجزیه کتونها، میتوانید تولید انتقال دهنده عصبی را متعادل کنید.
این تعادل (افزایش تولید GABA) به کاهش شلیک بیش از حد نورونها در مغز کمک میکند و منجر به تمرکز ذهنی بهتر میشود. مزیت دیگر در تولید بیشتر GABA کاهش استرس و اضطراب و افزایش احساس آرامش است.
2. افزایش انرژی
همانطور که قبلتر هم گفتیم، مطالعات نشان دادند که دنبال کردن رژیم غذایی کتوژنیک منجر به عملکرد بهتر میتوکندری در مغز و تولید کمتر گونههای اکسیژن واکنش پذیر میشود.
عملکرد بهتر میتوکندری برابر است با انرژی بیشتر برای سلولهای شما، این در حالی است که داشتن گونههای اکسیژن واکنش پذیر کمتر، بازده انرژی را افزایش میدهد. به عبارت دیگر، رژیم غذایی کتوژنیک به شما این امکان را میدهد که با بیشترین بهرهوری از سلولهای خود، بتوانید بیشترین بهره را نیز از زندگی ببرید.
3. کاهش التهابات و درد
بدون آسیب بیش از حد ناشی از گونههای اکسیژن واکنش پذیر، نیازی نیست که از فرآیندهای التهابی بدن برای ترمیم آسیب به طور مکرر استفاده شود. این امر باعث کاهش سطح التهاب در بدن میشود. یک تاثیر جانبی دلپذیر از این مزایای ضدالتهابی این است که افراد مبتلا به درد مزمن ممکن است کاهش درد را نیز تجربه کنند.
4. بهبود ترکیب بدن
بسیاری از مطالعات به این نتیجه رسیدند که در مورد کاهش وزن، رژیم غذایی کتوژنیک به محدود کردن کالری برتری دارد. به عنوان مثال، یک مطالعه 132 نفر را به دو گروه تقسیم کرد: یک گروه رژیم کم کربوهیدرات (30 گرم یا کمتر کربوهیدرات در روز) و گروه دیگر رژیم غذایی حاوی کالری و چربی کم را در پیش گرفتند.
پس از شش ماه از این مداخله غذایی، محققان به این نتیجه رسیدند که «افراد چاق افرطی با درصد بالای ابتلا به دیابت و سندرم متابولیک در یک دوره شش ماهه با رژیم غذایی محدود شده از کربوهیدرات، نسبت به دنبال کنندگان رژیم غذایی با محدودیت چربی و کالری وزن بیشتری از دست دادند.»
اگر مصرف کربوهیدرات را محدود کنید، در نتیجه چند کیلو بیشتر وزن کم میکنید. این خبر برای کسانی که میخواهند چربیهای بدن خود را کم کنند، فوقالعاده است اما آن دسته افرادی که به دنبال بیشتر شدن ماهیچههایشان هستند چه؟
رژیم غذایی کتوژنیک برای افزایش توده عضلانی نیز عالی است. این امر به دلیل استفاده پروتئین بسیار زیاد در این رژیم به نسبت دیگر رژیمهای غذایی است.
جمع بندی
رژیم غذایی کتوژنیک تاثیر منحصر به فردی روی بدن و درون سلولهای شما دارد که مزایای همراه با آن فراتر از هر چیز دیگری است که دیگر رژیم غذایی برای شما فراهم میکنند.
ترکیب محدود کردن کربوهیدرات و تولید کتون سطح انسولین بدن را کاهش داده، باعث اتوفاژی (پاکسازی سلولی) شده، تولید و کارایی میتوکندری را افزایش داده و باعث کاهش التهاب و چربی سوزی میشود.
این دامنه گسترده از تأثیرات، مزایای فراوانی را برای افراد مختلف با اهداف مختلف و مشکلات مختلف سلامتی فراهم میکند. در ادامه، خلاصهای آنچه رژیم غذایی کتوژنیک میتواند انجام دهد، خواهید دید.
رژیم غذایی کتوژنیک میتوانید به درمان برخی از بیماریهای زیر (در بعضی افراد) کمک کند:
- صرع
- دیابت نوع 2
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- قند خون بالا
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- بیماری کبد چرب غیرالکلی
- میگرن
- چاقی مفرط
- رژیم غذایی کتوژنیک میتواند به کاهش شدت بیماریهای زیر کمک کند:
- بیماری قلبی
- دیابت نوع 1
- سرطان
- بیماری پارکینسون
- بیماری آلزایمر
- و شرایط ذکر شده در بالا
قبل از شروع رژیم کتوژنیک حتماً با پزشک خود مشورت کرده و نشانگرهای زیستی مربوطه را پیگیری کنید. این یک تغییری بزرگ برای بدن و زندگی شماست؛ بنابراین آن را دست کم نگیرید. اما اگر بدن شما در شرایط سلامتی مساعدی است و فقط میخواهید سلامتی خود را بهبود ببخشید، باید چه کار کنید؟
همچنین، شما میتوانید جهت بهرهمند شدن از چهار مزیت (با حداقل عوارض جانبی) ذکر شده در زیر از راهنماییهای این وبسایت استفاده کنید.
- تقویت عملکرد مغز
- افزایش انرژی
- کاهش درد و التهاب
- بهبود ترکیب بدن
بهترین متخصص تغذیه را در بیزاَپ پیدا کنید.