مجله آنلاین و اینترنتی بیزاَپ، شامل جدیدترین مطالب روز از جمله: ترفندهای خانه‌داری، نظافت منزل، چیدمان و دکوراسیون، آشپزی، تکنولوژی، زیبایی و حتی پزشکی و سلامتی است.
همه چیز درباره رژیم DNA؛ رژیم هوشمند یا خطرناک؟
حتماً تا به حال درمورد تست ژنتیک یا DNA شنیده‌اید. این تست با گرفتن یک نمونه از فرد مانند بزاق یا مو انجام می‌شود. اما ارتباط تست ژنتیک با رژیم چیست؟ یکی از رژیم‌هایی که اخیراً بسیار محبوب شده است، رژیم DNA است. این رژیم بر اساس ژنتیک یا DNA افراد تنظیم می‌شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی این رژیم بپردازیم.
مطالبی که در این مقاله می‌خوانید:
- DNA چیست؟
- رژیم DNA چیست و چرا به وجود آمده است؟
- رژیم DNA چگونه عمل می‌کند؟
- انواع رژیم دی‌ان‌ای
- شرکت‌های ارائه‌دهنده رژیم DNA چه مواردی را در نظر می‌گیرند؟
- معایب رژیم DNA
- توصیه متخصصان چیست؟
DNA چیست؟
دی ان ای یا دئوکسی ریبونوکلئیک اسید، مولکولی است که از دو زنجیره تشکیل شده است. این دو زنجیره برای ایجاد ساختار ژنتیکی یا طرح اولیه به دور یکدگیر می‌پیچند و دی ان ای را تشکیل می‌دهند. وظیفه DNA تأمین اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد ساختار، ویژگی‌ها و عملکرد موجودات زنده از جمله انسان، گیاهان و برخی ویروس‌ها است.
رژیم دی ان ای چیست و چرا به وجود آمده است؟
علم نوتریژنومیک شاخه ای از علم ژنتیک تغذیه‌ای است که به مطالعه رابطه میان تغذیه و ژن انسان می‌پردازد. در این رژیم با استفاده از علم نوتریژنومیک، صفات مختلف ژنتیکی و بیماری‌های مربوط به آن بررسی می‌شود. برخی از محققان و کارشناسان تغذیه عقیده دارند که بررسی DNA فرد می‌تواند در تعیین مناسب‌ترین برنامه غذایی برای سلامت فرد، مؤثر باشد. با توجه به این که شرایط بدنی و فیزیکی افراد مختلف، متفاوت است نمی‌توان یک رژیم را برای همه مناسب دانست. از این رو تحقیقات زیادی در زمینه دی ان ای و رژیم غذایی متناسب با آن انجام شده است.
رژیم DNA چگونه عمل می‌کند؟
رژیمهای غذایی مبتنی بر دی‌ان‌ای، توسط برخی شرکت‌ها و از طریق بررسی نحوه تأثیر 100 ویژگی DNA در سلامت فرد و میزان احتمال ابتلا به بیماری‌ها تعیین می‌شوند. همان طور که گفتیم، شرکت‌های ارائه دهنده این رژیم‌ها به جای تجویز یک نسخه و یک برنامه غذایی برای همه مردم، توصیه‌های غذایی متناسب با ژن افراد را ارائه می‌دهند. همچنین برخی از این شرکت‌ها علاوه بر توصیه‌های تغذیه‌ای، برنامه غذایی، دستور پخت‌های مربوطه و لیست مواد غذایی مجاز را هم به مراجعه‌کنندگان عرضه می‌کنند.
انواع رژیم دی‌ان‌ای
پس از نمونه‌گیری و انجام آزمایش‌های مربوطه و پیش از ارائه برنامه غذایی، قسمت‌های مشخصی از DNA فرد بررسی می‌شود. براساس نتایج این بررسی ممکن است رژیمهای مختلفی به فرد پیشنهاد شود؛ از جمله:
- رژیم کم کربوهیدرات
- رژیم کم چربی
- رژیم مدیترانه‌ای
- رژیم بدون لاکتوز
- رژیم گلوتن
- رژیم متعادل
- و ...
هر یک از این رژیم‌ها توصیه‌های تغذیه‌ای متفاوتی دارند. به عنوان مثال، در رژیم کم کربوهیدرات توصیه می‌شود پروتئین مصرفی افزایش یافته و میزان مصرف کربوهیدرات محدود شود. همچنین در این رژیم باید میزان مصرف سبزیجات فاقد نشاسته و چربی‌های سالم افزایش یابد. این امر باعث کاهش قابل توجه میزان قند و چربی بدن می‌شود. یک مثال دیگر از رژیمهای مبتنی بر دی‌ان‌ای، رژیم غذایی متعادل است. در این رژیم توصیه می‌شود طیف وسیعی از مواد غذایی، از گروه‌های مختلف به میزان متعادل مصرف شود. این رژیم معمولاً برای افرادی مناسب است که هیچ‌گونه مشکل فیزیکی یا بیماری حاد و پیچیده‌ای ندارند.
شرکت‌های ارائه‌دهنده رژیم DNA چه مواردی را در نظر می‌گیرند؟
یکی از مواردی که توسط همه این شرکت‌ها بررسی می‌شود، انواع آلرژی‌ها، حساسیت‌های غذایی و میزان توانایی بدن است. بر این اساس، بهترین و مناسب‌ترین گروه غذایی برای کاهش وزن مشخص شده و به فرد توصیه می‌شود. آزمایش دی‌ان‌ای انجام شده توسط این شرکت‌ها امکان تشخیص بیماری‌های ژنتیکی و شناسایی ژن‌های خاص را فراهم می‌کند. برخی از این ژن‌های خاص ممکن است افراد را در معرض چاقی، آلرژی غذایی، ضعف بدنی و ... قرار دهد. کلیه این موارد توسط این شرکت‌ها بررسی شده و یک برنامه غذایی متناسب با آن‌ها به فرد ارائه می‌شود. در کنار اطلاعات جمع‌آوری شده توسط این شرکت‌ها، ممکن است پرسش‌نامه‌هایی درمورد عادات غذایی و ذائقه افراد و آزمایش خون به منظور تشخیص میزان قند خون نیز از افراد گرفته شود.
معایب رژیم دی‌ان‌ای
یکی از معایب رژیمهای غذایی مبتنی بر دی‌ان‌ای، در نظر نگرفتن احتمال بروز چاقی مفرط و آنورکسیا (بی‌اشتهایی مفرط) است. با توجه به این که این رژیم کاملاً براساس ژن افراد تنظیم می‌شود، ممکن است ذهن افراد درگیر "عدم توانایی در تغییر ژن‌ها" شود. این مسئله در صورتی که برطرف نشود، باعث ایجاد یک وسواس ذهنی دائمی درمورد میزان غذای مصرفی و ارتباط آن به ژن‌ها می‌شود. با توجه به این که فرد توانایی تغییر ژن‌های خود را ندارد، تلاش می‌کند تا از طریق افراط در غذا خوردن یا تفریط در آن (آنورکسیا)، تأثیر این رژیم را بیشتر کند و زودتر به اندام مورد نظر خود برسد. گرچه این رژیم در ظاهر عالی و شخصی‌سازی شده به نظر می‌رسد اما آثار روانی آن می‌تواند بسیار مخرب باشد.
از طرفی، این رژیم براساس یک معاینه بالینی همه جانبه از نیازهای تغذیه‌ای، داروهای مورد نیاز و شرایط بهداشت و سلامت، تجویز نمی‌شود؛ بنابراین در بسیاری از رژیمهای DNA ممکن است یک یا چند گروه از مواد غذایی حذف شوند. حذف گروهی از غذاها از برنامه غذایی فرد ممکن است خطرناک باشد؛ زیرا باعث کمبود برخی از مواد مغذی در بدن و بروز مشکلات ناشی از آن می‌شود. با توجه به این مسئله، داشتن یک برنامه غذایی متعادل و سالم و حذف نکردن یک یا چند مورد از مواد غذایی برای حفظ سلامت بدن ضروری است. اگر قصد استفاده از این رژیم‌ها را دارید، توجه داشته باشید که رژیمی که دریافت می‌کنید یک رژیم متعادل و مناسب باشد و درمورد آن حتماً با یک کارشناس تغذیه مشورت کنید.
نکته مهم این است که ژن‌ها تنها نشان‌دهنده 5 الی 10 درصد از بیماری‌هایی مانند چاقی و دیابت نوع 2 هستند. در نتیجه احتمال این که رژیمهای دی‌ان‌ای بتوانند به تشخیص، پیشگیری یا درمان این بیماری‌ها کمک کنند، بسیار کم است. اصلاح سبک زندگی مانند تغییر عادات غذایی و ورزشی در پیشگیری و درمان این بیماری‌ها تأثیر بیشتری دارد.
توصیه متخصصان درباره رژیم DNA چیست؟
گرچه بسیاری از متخصصان تغذیه عقیده دارند هیچ‌گاه یک رژیم غذایی برای همه افراد مناسب نیست، اما یکی از چالش‌های مربوط به این رژیمهای شخصی‌سازی شده این است که آیا این رژیم‌ها توسط متخصصان هم تأیید شده‌اند؟
دکتر داریوش مظفریان، متخصص قلب و رئیس دانشکده علوم تغذیه‌ای فریدمن در دانشگاه تافتس می‌گوید:
"گرچه DNA عامل مهمی است، اما نقش کوچکی در تعیین برنامه غذایی مناسب ایفا می‌کند. داشتن یک زندگی سالم، مربوط به ژن‌ها نیست، بلکه به رفتار و عادات شما مرتبط است."
"رژیمهای غذایی به عواملی بیش از ژن‌های شما وابسته است. [برای کاهش وزن] سن، میزان اضافه وزن، میزان مصرف نشاسته و شکر و حتی میزان میکروبیوم روده، بیشتر از ژن‌های شما اهمیت دارند."
دکتر مظفریان می‌گوید: "گرچه میان افراد، تفاوت‌های قابل توجهی در واکنش بدن به موادغذایی مختلف وجود دارد، اما کاهش مصرف فست‌فود و غذاهایی که دارای مقدار زیادی قند و نشاسته هستند، یک توصیه مناسب برای همه است."
خلاصه مطالب
رژیم DNA نوعی برنامه غذایی است که بر اساس دی‌ان‌ای افراد، رژیمهای غذایی متفاوتی را به هر شخص ارائه می‌دهد. طبق تحقیقات انجام شده، نمی‌توان این رژیم‌ها را کاملاً درست و سالم دانست؛ زیرا به جز ژن، عوامل دیگری نیز در حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها نقش دارند. به خاطر داشته باشید که هیچ راه معجزه‌آسایی برای کاهش وزن و حفظ سلامت بدن وجود ندارد. بهترین راه برای حفظ سلامتی و تغییر وزن، اصلاح عادات غذایی، ورزش و فعالیت بدنی، خواب کافی و کنترل استرس و فشار عصبی است. مشورت با یک متخصص تغذیه برای رفع مشکلات مربوط به چاقی، بی‌اشتهایی، دیابت، فشار خون و ... بسیار مفیدتر از در پیش گرفتن رژیم مبتنی بر DNA است.
مقالات مرتبط: رژیم فلکسترین؛ یک رژیم آسان و سالم
بهترین متخصصین رژیم درمانی را در بیزاَپ پیدا کنید.
