مجله آنلاین و اینترنتی بیزاَپ، شامل جدیدترین مطالب روز از جمله: ترفندهای خانه‌داری، نظافت منزل، چیدمان و دکوراسیون، آشپزی، تکنولوژی، زیبایی و حتی پزشکی و سلامتی است.
تاثیرات بی خوابی بر بارداری، باروری و دوران پس از زایمان
اگر در دوره بارداری به سر می‌برید و دچار بی‌خوابی هستید، تنها نیستید! تحقیقات نشان می‌دهد که افراد باردار اغلب مشکل بی‌خوابی را تجربه می‌کنند که میزان آن بین 12 الی 38 درصد در اوایل بارداری متغیر است و در سه ماهه سوم بارداری به بیش از 60 درصد می‌رسد! بی‌خوابی انواع مختلفی دارد. ممکن است هنگامی که می‌خواهید بخوابید در به خواب رفتن دچار مشکل شوید یا نیمه شب از خواب بیدار شوید و دیگر خوابتان نبرد. ناراحتی‌های جسمی مختلف در دوران بارداری و تغییرات هورمونی این دوره، باعث بروز مشکلات بی‌خوابی و تشدید آن می‌شوند. بی‌خوابی و خستگی می‌تواند باعث بروز بسیاری از بیماری‌های جدی و تشدید آنها شود. از جمله:
- افسردگی
- چاقی
- اضطراب
- فشار خون بالا
- دیابت
- و ...
بی‌خوابی همچنین ممکن است بر باروری و دوران پس از زایمان نیز تأثیرگذار باشد. در صورت داشتن مشکلات خواب که بر زندگی روزمره شما تأثیر می‌گذارد، مهم است که با یک پزشک در جهت رفع این مشکل مشورت کنید. در این مقاله اطلاعاتی در مورد نحوه تأثیر بی‌خوابی بر باروری، بارداری و دوران پس از زایمان به شما ارائه می‌کنیم.
بی‌خوابی و باروری
ممکن است استرس در دوره‌ای که برای بارداری تلاش می‌کنید، باعث بیدار نگه داشتن شما شود. جالب است بدانید که 35 درصد آمریکایی‌ها کمتر از 7 ساعت در شبانه روز می‌خوابند. فرض بر این است که بی‌خوابی و کم‌خوابی بر فرآیند باروری تأثیرگذار است. گرچه تحقیقات کمی برای بررسی رابطه بین خواب و باروری انجام شده است اما پزشکان و محققان مرکز پزشکی پنسیلوانیا و دانشگاه درکسل دریافتند که خواب از طریق روش‌های زیر بر روند باروری تأثیر می‌گذارند:
- فشار بر بدن، بر هورمون‌های تولید مثل و قاعدگی تأثیر می‌گذارد و حتی می‌تواند در رشد فولیکول‌ها نیز اختلال ایجاد کند. از آنجا که بی‌خوابی می‌تواند واکنش‌های استرس‌زا در بدن ایجاد کند، منطقی است که بی‌خوابی بر باروری نیز تأثیرگذار باشد.
- هورمون‌های مربوط به باروری، چرخه 24 ساعته خود را دارند که تا حد زیادی تحت تأثیر خواب است. اختلال در ساعت بدن با پیامدهای منفی برای باروری و تولید مثل همراه است. به خصوص اینکه مشاغل شیفتی نیز بر ترشح هورمون‌ها تولید مثل تأثیر منفی می‌گذارند.
- کم‌خوابی همچنین ممکن است واکنش‌های التهابی در بدن ایجاد کند که می‌تواند بر سیستم ایمنی تأثیر بگذارد. اینترلوکین-6 ماده‌ای شیمیایی است که در هر قسمت از بدن که التهاب وجود داشته باشد، دیده شده است. این ماده در ناباروری‌های غیر قابل توجیه و بدون دلیل نقش اساسی دارد.
بی‌خوابی و بارداری
داشتن مشکل خواب در هر زمانی از بارداری طبیعی است اما بسیاری از افراد باردار از سه ماهه دوم تا سه ماهه سوم بی‌خوابی را تجربه می‌کنند؛ زیرا در این دوره سایر علائم بارداری تشدید می‌شوند و خوشبختانه بسیاری از مشکلات مربوط به کم‌خوابی یا بی‌خوابی در دوران بارداری با زایمان نوزاد برطرف می‌شود.
اگر در دوره بارداری هستید، باید بدانید که عوامل بسیاری به از دست دادن خواب تأثیر دارد. از جمله:
- کمر درد: همانطور که شکم شما به دلیل رشد جنین بزرگ می‌شود، به ماهیچه‌های پشت و کمر فشار مضاعفی وارد می‌شود تا این افزایش وزن را تحمل کنند؛ بنابراین در این دوره دچار کمر درد می‌شوید.
- تکرر ادرار شبانه و رفتن به دستشویی در نیمه شب.
- سوزش سر دل: یکی از دلایل این مشکل تغییرات هورمونی و فشار ناشی از رشد جنین به معده است.
- گرفتگی پا و سندرم پای بی‌قرار: تغییراتی که در اثر بارداری در گردش خون ایجاد می‌شود و فشار جنین به اعصاب و ماهیچه‌ها، باعث گرفتگی و ضعف ماهیچه‌های پا می‌شود. همچنین ممکن است میل شدیدی به تکان دادن پاها در شب داشته باشید که این مشکل به "سندرم پای بی‌قرار" معروف است. فرض محققان بر این است که بیش از یک سوم افرادی که در دوره بارداری هستند، در سه ماهه سوم بارداری با این مشکل مواجه می‌شوند.
- رویاهای بسیار واقعی یا آزاردهنده: دیدن چنین رویاهایی در دوره بارداری بسیار رایج است و باعث اختلال در خواب می‌شود.
- خروپف: ممکن است در دوره بارداری مجاری بینی متورم شود. این امر احتمالاً باعث خروپف هنگام خواب می‌شود. همچنین فشار اضافی ناشی از افزایش وزن نیز ممکن است در تشدید خروپف تأثیرگذار باشد. تغییراتی مانند این ممکن است به طور مختصر تنفس هنگام خواب را دچار مشکل کند که به این مشکل آپنه خواب گفته می‌شود.
- اضطراب: بارداری به طور کلی دوره‌ای نگران‌کننده است و معمولاً هنگام تلاش برای خوابیدن، افکار مضطرب‌کننده‌ای به ذهن شما می‌رسد که شما را از خوابیدن باز می‌دارد.
خطرات بی‌خوابی در بارداری
داشتن خواب باکیفیت در دوره بارداری هم برای مادر و هم برای فرزند از اهمیت بالایی برخوردار است. در واقع خواب، نقش اساسی در حافظه، اشتها، حال عمومی و فرآیند تصمیم‌گیری ایفا می‌کند که همه این موارد در دوره بارداری پر اهمیت هستند. شواهد بسیاری نشان می‌دهد که مشکلات خواب در دوره بارداری ممکن است نتایج نامطلوبی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد و شما را در معرض موارد زیر قرار دهد:
- تولد زود هنگام نوزاد
- افسردگی
- افزایش احتمال سزارین
- افزایش درد زایمان
درمان بی‌خوابی در دوره بارداری
درمان بی‌خوابی در دوره بارداری کمی مشکل‌تر است؛ زیرا بسیاری از داروهای خواب‌آور برای افراد باردار و جنین خطرناک است اما روش‌های دیگری نیز وجود دارند که به درمان اختلال بی‌خوابی در دوران بارداری کمک می‌کند. پزشک شما ممکن است درمان رفتاری شناختی یا CBT را برای درمان بی‌خوابی شما توصیه کند. یک آزمایش کنترلی و تصادفی نشان داد که 64 درصد از خانم‌های باردار که از این روش درمانی استفاده کرده‌اند، بهبود شرایط خواب را تجربه کرده‌اند.
1. تغییر در سبک زندگی برای درمان بی‌خوابی دوره بارداری
تغییر در سبک زندگی می‌تواند به سادگی خواب شما را بهبود دهد. در صورت امکان سعی کنید شب‌ها زودتر به تختخواب بروید و محل خوابتان را ساکت، خنک و تاریک نگه دارید. همچنین می‌توانید روش‌های زیر را به کار ببرید:
- مصرف کافئین را به حداقل برسانید.
- آب کافی بنوشید اما چند ساعت قبل از خواب مصرف آب را متوقف کنید تا مجبور نشوید برای رفتن به دستشویی در نیمه شب، از خواب بیدار شوید.
- از مصرف غذاهای تند، چرب و شکلات پرهیز کنید تا مشکل سوزش سر دل را تحریک نکنید و چند ساعت قبل از خواب غذا نخورید.
- اگر دلیل بی‌خوابی شما اضطراب است، در مورد نگرانی‌های خود با مشاور یا یک دوست صحبت کنید.
- اگر در شب دچار گرفتگی عضلات پا می‌شوید، ماهیچه‌های پای خود را به آرامی فشار دهید و کشش ملایمی به آنها بدهید.
- همچنین می‌توانید از داروهای خواب‌آور مناسب دوره بارداری استفاده کنید اما همیشه پیش از مصرف هرگونه دارو با پزشک خود مشورت کنید.
2. علائم نگران‌کننده بی‌خوابی در دوره بارداری
تعداد قابل توجهی از خانم‌های باردار در دوره بارداری دچار آپنه خواب یا خروپف می‌شوند. وقفه تنفسی یا آپنه ممکن است با افزایش فشار خون همراه باشد. این نوسانات می‌تواند منجر به بروز تغییر در رگ‌های خونی و افزایش فشار کلی شود. این امر ممکن است حجم خون پمپاژ شده توسط قلب و خروجی آن را کاهش دهد. در نتیجه جریان خون به جنین از طریق جفت دچار مشکل و خطر می‌شود.
- گرچه اغلب این مشکل خوش‌خیم است اما خروپف هم ممکن است یکی از علائم هشدار دهنده و نگران‌کننده برای بیماری‌های شدیدتر باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که خروپف با پره اکلامپسی، فشار خون بالا و دیابت بارداری در ارتباط است.
3. شیوع بی‌خوابی در دوران بارداری
در تحقیقی که در سال 2015 در مجله Obstetric Medicine انجام شد، در سه ماهه آخر دوره بارداری، بیش از 69.9 درصد خانم‌های باردار، در حفظ خواب خود با مشکل مواجه بودند. 34.8 درصد از این افراد با بیداری در صبح زود و 23.7 درصد از آنها مشکل خواب را گزارش داده‌اند.
بیشتر بخوانید: تعیین جنسیت جنین در هفته ششم به روش دکتر رمزی
بی‌خوابی پس از زایمان
بین بی‌خوابی پس از زایمان و نخوابیدن برای فراهم کردن نیازهای نوزاد تفاوت زیادی وجود دارد. اگر پس از تولد نوزاد به سختی به خواب می‌روید یا در حفظ خواب مشکل دارید، همچنین وقتی نوزاد خواب است نمی‌توانید بخوابید، شما دچار مشکل بی‌خوابی یا اختلال خواب هستید. در هفته‌های پس از تولد، اختلال در خواب به دلیل تغییرات هورمونی شایع است. این تغییرات می‌تواند بر ریتم شبانه‌روزی شما تأثیر بگذارد و علاوه بر خواب، بر خلق و خو، اشتها و سایر عملکردهای بدن نیز تأثیرگذار است.
ارتباط افسردگی و بی‌خوابی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان یا افسردگی دوره بارداری می‌تواند یکی دیگر از دلایل بی‌خوابی در این دوره باشد. این اختلال باعث ناراحتی شدید، اضطراب و خستگی می‌شود. تقریباً از هر هشت فرد باردار، یک نفر به افسردگی پس از زایمان دچار می‌شود. بی‌خوابی ممکن است یکی از علائم افسردگی پس از زایمان یا یکی از نتایج آن باشد.
تأثیر بی‌خوابی بر بهبود بدن و ریکاوری اندام‌ها
خواب ضعیف در روزها و هفته‌های پس از تولد بسیار رایج است؛ به خصوص اگر نوزاد شما با سزارین متولد شده باشد. اما کیفیت خواب نه تنها برای کمک به روند بهبود بدن مفید است، بلکه به تسکین اعصاب نیز کمک می‌کند. همچنین فردی که از خواب کافی برخوردار است در مقابله با استرس نیز واکنش بهتری خواهد داشت و در برابر فشار ریکاوری اندام‌ها مقاوم‌تر است.
ارتباط بی‌خوابی و شیردهی
شیردهی می‌تواند به بهبود بی‌خوابی و مشکلات خواب کمک کند. هنگام مراقبت و شیردهی شما دارای یک مزیت بیولوژیکی داخلی برای تجربه خواب آرام هستید. هورمون پرولاکتین که هنگام شیردهی ترشح می‌شود به ارتقاء آرامش و داشتن خوابی آرام کمک می‌کند. با این حال ممکن است همچنان در دوره شیردهی نیز از مشکلات خواب رنج ببرید.
پرسش‌های پرتکرار در مورد بی‌خوابی و بارداری
1. علت بی‌خوابی در دوره بارداری چیست؟
بی‌خوابی ممکن است در اثر تغییرات هورمونی ایجاد شده باشد اما با توجه به تغییرات شدید بدن در دوره بارداری، ممکن است دلایل دیگری نیز وجود داشته باشد. از جمله:
- سوزش سر دل، یبوست، تهوع صبحگاهی
- تکرر ادرار
- درد و عضلات مانند سر درد و حساسیت سینه‌ها
- گرفتگی عضلات پا و سندرم پای بی‌قرار
- رویاهای بسیار واقعی یا آزاردهنده
- حرکت جنین
- اضطراب پیش از تولد جنین
- راحت نبودن در تختخواب به دلیل بزرگ شدن شکم
2. برای بهبود بی‌خوابی در دوران بارداری چه چیزی باید بخوریم؟
در صورت امکان بهتر است از مصرف دارو اجتناب کنید اما اگر راهکارهای دیگر کارساز نبود می‌توانید از یک داروی خواب‌آور کوتاه مدت استفاده کنید. مصرف برخی داروهای خواب آور کم‌خطر یا بی‌خطر برای دوره بارداری، حتی در صورت استفاده کوتاه مدت می‌توانند اعتیادآور باشند؛ بنابراین حتماً پیش از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید و از مصرف طولانی‌مدت داروها خودداری کنید.
3. مشکل بی‌خوابی دوره بارداری چه زمانی رفع می‌شود؟
بی‌خوابی مربوط به تغییرات فیزیکی ایجاد شده در بدن است و در حالت کلی باید پس از زایمان برطرف شود. اختلال خواب یکی از تجارب معمول و عادی پس از تولد نوزاد است. با این حال اگر در به خواب رفتن یا دوباره خوابیدن پس از بیدار شدن دچار مشکل شدید، باید از متخصص کمک بگیرید. مقابله با مشکلات خواب در اسرع وقت، به کاهش خطر افسردگی پس از زایمان کمک می‌کند. گرچه در این مورد تحقیقات کمی وجود دارد اما یک مطالعه تحقیقاتی نشان داد که شیوع بی‌خوابی پس از زایمان در هشت هفته پس تولد تا 60 درصد و تا دو سال پس از تولد 41 درصد بوده است.
4. کدام محصولات گیاهی برای بی‌خوابی در دوره بارداری مفید هستند؟
برخی از داروها، ویتامین‌ها و داروهای گیاهی می‌توانند برای جنین مضر باشند و نباید در دوره بارداری مصرف شوند. ده‌ها محصول گیاهی وجود دارد که ادعا می‌کنند به بهبود خواب کمک می‌کنند، اما بسیاری از آنها هنوز مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند تا مشخص شود آیا استفاده از آنها در دوره بارداری یا شیردهی مفید و بی‌خطر است یا خیر. بهتر است از مصرف این گونه داروها در دوره بارداری و شیردهی خودداری کنید؛ مگر این که پزشکتان به شما توصیه کرده باشد، دارویی را مصرف کنید.
خلاصه مطالب
داشتن خواب راحت و کافی در حالی که با مشکلاتی مانند ناراحتی جسمی، تغییرات هورمونی و استرس بارداری سر و کار دارید، کار ساده‌ای نیست. بی‌خوابی می‌تواند بدن شما را قبل یا بعد از زایمان تحت تأثیر قرار دهد؛ بنابراین تصور نکنید که بی‌خوابی یک مشکل طبیعی است و برای بهبود آن به دنبال راه‌حل باشید. داشتن خواب مناسب شامل فعالیت‌هایی مانند خوابیدن در ساعتی مشخص، اجتناب از مصرف بیش از حد کافئین و پرهیز از انجام فعالیت‌های پراسترس قبل از خواب است که می‌توانند تأثیر زیادی در بهبود کیفیت خواب شما بگذارند. برای اکثر افراد باردار، بی‌خوابی پس از تولد نوزاد برطرف می‌شود اما در صورتی که بی‌خوابی تا هفته‌ها یا ماه‌ها پس از زایمان ادامه پیدا کند، بر عملکرد، خلق و خو، تصمیم‌گیری و سایر جنبه‌های زندگی شما تأثیر خواهد داشت. در چنین شرایطی بهترین کار، مراجعه به پزشک برای رفع این مشکل است.
برای پیدا کردن بهترین پزشک زنان در نزدیکی خودت به بیزاَپ سر بزن!
