مجله آنلاین و اینترنتی بیزاَپ، شامل جدیدترین مطالب روز از جمله: ترفندهای خانه‌داری، نظافت منزل، چیدمان و دکوراسیون، آشپزی، تکنولوژی، زیبایی و حتی پزشکی و سلامتی است.
داشتن دوست خیالی برای کودکان طبیعی است؟
بسیاری از کودکان (نه همه آنها) ممکن است در سنین 2 تا 6 سالگی درمورد یک دوست خیالی با پدر و مادرشان صحبت کنند. آنها درمورد حضور این دوست خیالی کاملاً جدی صحبت می‌کنند و ممکن است بسیاری از خراب‌کاری‌های خود را به او نسبت دهند. والدین این کودکان اغلب از این مسئله احساس نگرانی می‌کنند. حال سؤال این است که آیا داشتن دوست خیالی برای کودکان یک امر طبیعی است؟
در این مقاله به این سؤال و سؤالات دیگری که درمورد دوست خیالی وجود دارد، پاسخ می‌دهیم.
دوست خیالی چیست؟
دوست خیالی یا دوست نامرئی یک شخصیت غیر واقعی است که کودکان (و گاهی بزرگسالان) با او صحبت، بازی یا حتی جر و بحث می‌کنند! دوست خیالی می‌تواند یک شخص حقیقی یا تخیلی، حیوان، موجود ناشناخته و حتی یک اسباب‌بازی باشد. بسیاری از والدین تصور می‌کنند داشتن دوست خیالی نشان از وجود یک اختلال روانی در کودک است و عده‌ای دیگر عقیده دارند این مسئله نشان‌دهنده ضریب هوشی بالا در کودک است. اما واقعیت این است که هیچ یک از این دو مورد صحیح نیست. داشتن دوست نامرئی ارتباطی با ضریب هوشی بالا یا وجود اختلال روانی در کودک ندارد؛ اما انتظار می‌رود با ورود به مدرسه و گروه‌های دوستی، کم‌کم دوستان خیالی فراموش شوند.
4 مورد از علائم احتمالی داشتن دوست خیالی در کودکان:
- امتناع از تعامل و ارتباط با سایر کودکان
- عدم ترس از انجام کارهای خطرناک
- تخیل افراطی
- آرام بودن بیش از حد
چرا کودکان دوست خیالی می‌سازند؟
داشتن یک دوست خیالی برای کودکان امری طبیعی است و به رشد هوش اجتماعی کودک کمک می‌کند. داشتن دوست خیالی در میان کودکان 4 تا 7 ساله رایج‌تر است. جالب است بدانید، طبق یک مطالعه انجام شده در سال 2004، 65 درصد کودکان در سن 7 سالگی حداقل یک دوست خیالی دارند. کودکان معمولاً در مواجهه با تجارب جدید، شروع به خیال‌پردازی و ساختن دوست (یا دوستان) خیالی می‌کنند. آنها برای کنار آمدن با استرس و اضطراب ناشی از اتفاقات زیر به دوست خیالی نیاز دارند؛
- رفتن به مهد کودک
- یادگیری آداب دستشویی رفتن
- تولد خواهر یا برادر
- فوت یکی از عزیزان
- مهاجرت
- طلاق والدین
- و ...
یک دوست خیالی برای کودکان، اغلب حامی و همراه کودک است و کودک آن را نوعی سپر محافظ برای خود می‌داند. به طور کلی داشتن دوست خیالی برای کودک باعث افزایش درک عاطفی، پرورش مهارت‌های ارتباطی، سرگرمی و آشنایی با مفاهیمی مانند حمایت و دوستی می‌شود.
واکنش والدین در برخورد با دوست خیالی
اگر فرزند شما در مورد دوست خیالی خود با شما صحبت کرد، با نگرانی، انکار یا تمسخر پاسخ ندهید. این کار باعث می‌شود کودک برای مدت بیشتری دوست نامرئی خود را حفظ کرده و بیشتر به آن پناه ببرد. سعی کنید به اندازه متعادلی نسبت به دوست خیالی کودکتان اشتیاق نشان دهید و در مورد آن سؤال کنید. برای مثال می‌توانید بپرسید این دوست خیالی چه شکلی است؟ چند سال دارد؟ اهل کجاست؟ دختر است یا پسر؟ چه کارهایی بلد است؟ در عین حال به صورت افراطی به آن توجه نشان ندهید. با این کار شما با دنیای خیالات فرزند خود بیشتر آشنا می‌شوید و می‌توانید ترس‌ها، نگرانی‌ها، احساسات و نیازهای او را بهتر بشناسید.
اگر فرزندتان به واسطه دوست نامرئی خود مدام دروغ می‌گوید یا مسئولیت اشتباهات خود را به او نسبت می‌دهد، حد و مرزهایی تعیین کنید و بررسی کنید که چه عاملی باعث نگرانی کودک در مورد گفتن حقیقت شده است. به عنوان مثال، فرض کنید کودک شما روی دیوار خانه نقاشی کرده است اما می‌گوید دوستش این کار را انجام داده است. پاسخ شما به کودک می‌تواند این باشد: "فکر نمی‌کنم مامان دوستت بهش اجازه بده هر جا که خواست نقاشی بکشه. ما می‌تونیم یه کاغذ بزرگ روی دیوار اتاقت بذاریم که هر وقت خواستی اونجا نقاشی بکشی." سعی کنید موقعیت‌هایی را ایجاد کنید که فرزندتان با کودکان هم سن خودش ارتباط داشته باشد و از داشتن دوستان واقعی لذت ببرد.
زنگ خطر دوستان خیالی
دوستان خیالی اغلب دارای شخصیتی مهربان و حامی هستند و معمولاً رفتار آنها تحت کنترل و میل کودک است؛ با این حال گاهی ممکن است آنها شخصیتی متفاوت داشته باشند. اگر دوست خیالی، بدجنس و پرخاشگر باشد و کودک از او بترسد یا کودک را مجبور به انجام کارهای اجباری و خطرناک کند، این یک زنگ خطر است و باید در مورد آن با یک روانپزشک مشورت کنید.
همچنین اگر فرزند شما دارای نشانه‌های زیر است باید برای رفع مشکلات ناشی از آن به پزشک مراجعه کنید:
- کودک شما هیچ دوستی ندارد یا هیچ اشتیاقی برای تعامل با سایر کودکان ندارد.
- فرزند شما رفتاری خشن دارد و مسئولیت رفتارهای خود را به دوست خیالی خود نسبت می‌دهد.
- فرزند شما از تنها ماندن با دوست خیالی خود، صحبت کردن در مورد آن یا عصبانی کردن دوست نامرئی خود ترس دارد.
دوستان خیالی چه زمانی از دنیای کودک خارج می‌شوند؟
والدین معمولاً در مورد زمان قطع ارتباط کودک با دوستان خیالی خود و ادامه‌دار بودن این دوستی تا دوره نوجوانی نگران هستند. معمولاً دوستی‌های خیالی با شروع ورود به مدرسه و در حدود سن 7 یا 8 سالگی از بین می‌روند؛ اما با توجه به این که شرایط ذهنی و رشد کودکان با یکدیگر متفاوت است، گاهی ممکن است این دوستی‌ها تا سن 12 سالگی نیز ادامه داشته باشند.
آیا داشتن دوست خیالی با بیماری‌های روانی مرتبط است؟
وقتی صحبت از دوست خیالی می‌شود، این سؤال برای والدین به وجود می‌آید که این مسئله می‌تواند با بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی و توهم مرتبط باشد؟ داشتن یک دوست خیالی تا پیش از 15 سالگی نشانه وجود هیچ‌گونه بیماری روانی نیست؛ اما در صورتی که بعد از آن هم ادامه داشته باشد ممکن است کمی نگران‌کننده باشد.
برخی از علائم اسکیزوفرنی کودکان شامل موارد زیر است:
- پارانویا
- نوسانات روحی
- توهم
- تغییرات ناگهانی در رفتار
البته در برخی موارد، داشتن دوست خیالی ممکن است نشانه‌ای از وجود اختلالات تجزیه‌ای باشد. در اختلال تجزیه‌ای، ارتباط فرد با دنیای واقعی اطرافش قطع یا دچار اشکال می‌شود. بر اساس نتایج یک مطالعه که در سال 2006 انجام شد، اکثر کودکانی که دچار اختلال تجزیه‌ای یا سندرم داون بودند، یک دوست خیالی داشته‌اند.
همچنین خیال‌پردازی بیش از حد در مورد دوست خیالی و نسبت دادن مسئولیت کارها به آن، ممکن است خطر ابتلا به بیماری خیال‌پردازی ناسازگار در بزرگسالی را به دنبال داشته باشد.
خلاصه مطالب
داشتن دوست خیالی یکی از اتفاقات طبیعی دوران کودکی است. دوستان خیالی به کودک کمک می‌کنند تا در مواجهه با موقعیت‌های دشوار زندگی مانند ورود به مهد کودک، تولد فرزند جدید، فوت عزیزان، طلاق والدین و ... استرس و اضطراب خود را کنترل کنند. به علاوه داشتن دوست نامرئی به افزایش خلاقیت کودک، پرورش مهارت‌های ارتباطی و آشنایی با مفاهیم دوستی و حمایت کمک می‌کند.
به عنوان والدین کودک، نباید دوست نامرئی کودک خود را انکار یا مسخره کنید. سعی کنید با پرسیدن تعدادی سؤال دوست کودکتان را بشناسید و از این طریق با دنیای کودک خود بیشتر آشنا شوید. دوست خیالی کودک شما نباید پرخاشگر، بدجنس و ترسناک باشد یا او را مجبور به انجام کارهای خطرناک کند. در صورت مشاهده چنین مواردی حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید. انتظار می‌رود با ورود به مدرسه دوستان خیالی فراموش شوند اما ممکن است ارتباط با دوستان خیالی تا سنین 12 الی 15 سالگی نیز ادامه داشته باشد.
توجه داشته باشید که داشتن دوست خیالی یک امر طبیعی میان کودکان است و اغلب ضرری برای کودک ندارد؛ اما اگر علائم عجیبی مشاهده می‌کنید یا رفتارهای کودک شما تغییرات زیادی دارد، حتماً با پزشک مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: تأثیر یوگا و تمرین تنفس در بهبود تمرکز کودکان مبتلا به اختلال ADHD
برای پیدا کردن بهترین روانشناس کودک اطراف خودت، به بیزاَپ سر بزن.
